فلسفه و رسانه

استعاره و بازنمایی واقعیت

فلسفه و رسانه/یادداشت اختصاصی

در این ستون تا کنون یادداشت های پیاپی درباره رسانه، واقعیت و بازنمایی آن، معنا و حقیقت نوشته ام. غالبا این دیدگاه تکرار می شد که رسانه بازنمایی منفعل و صرف واقعیت نیست. حال ممکن است بپرسیم آیا بازنمایی دقیق و منفعل واقعیت در غیر از رسانه ممکن است؟ به همین خاطر، پیش از آنکه به حوزه های دیگر برویم بهتر است یک متفکر دیگر، هانس بلومنبرگ، را وارد بحث کنیم و لایه زیرینی را بکاویم.
آریا یونسی

آریا یونسی

رسانه نگار/ پژوهشگر و دانشجوی دکترای فلسفه/ یادداشت نویس: ایبنا، امتیاز، منهای فوتبال/ دبیرداخلی نشریات تخصصی اسفار و پژوهشهای مابعدالطبیعی/ نویسنده کتابهای فخر رازی، ماخذشناسی آثار علامه طباطبایی

پرسش ما این است که واقعیت چگونه ساخته و بازنمایی می شود؟ دیدگاه خام و قدیمی این است که واقعیت یک امر بیرونی است که صرفا «در آنجا هست» و بازنمایی آن با توصیف دقیق آن ممکن است.

با کمی تدقیق در مفهوم واقعیت متوجه می شویم که اصلا قابل تعریف نیست و از طرف دیگر ارتباط ما با واقعیت همیشه از طریق واسطه ها، زبان، تصویر، و … ، است. وقتی واسطه ها وجود دارند ما واسطه ها از نزدیک می شناسیم نه خود واقعیت محض را. این جا است که بلومنبرگ وارد می شود و دو آموزه مهم را به ما می گوید: نخست، واقعیت غیرقابل تعریف دقیق است اما استعاراتی برای آن وجود دارد، مانند آنچه که بر ما تحمیل می شود، چیزی که ما را وادار به کنش می کند و …؛ دوم، فهم ما از واقعیت و برساخت ذهنی آن از طریق استعارات رخ می دهد. اما استعاره در اینجا معنای وسیعی دارد: هر چیزی که ذهن را به چیزی دیگر منتقل می کند استعاره است؛ از این رو، استعاره ها تنها زبانی نیستند، بلکه تصاویر و صداها را نیز شامل می شود.
ما واقعیت و ارتباط بین اجزای آن، که همان معناست، از طریق استعارات می فهمیم و آن را بر می سازیم. این استعارات برای شناخت ما حیاتی هستند. این موضوع ما را به حوزه زبان، تصاویر و صداها می رساند که برسازنده های اصلی رسانه های جمعی مدرن هستند. اگرچه این یک بحث صرفا نظری است اما به راحتی قابل تعمیم است. چنانکه اگر همین استعارات را در رسانه های جمعی به کار بگیریم می توانیم فهم عمومی از واقعیت را دگرگون کنیم، با استعاراتی خاص شرایط بحرانی را عادی جلوه دهیم، با استعاراتی دیگر شرایط عادی را شرایط جنگ جلوه دهیم و قس علی هذا.

در یادداشت بعد با وام گیری از بلومنبرگ کمی به دامنه بحث اضافه خواهم کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا